جــــدائــــــــی

 

چی ناری وهی مرغان زما په قبر

بیا دی نه ژاړی جانان زما په قبر

بلبلان چی پری دغم سندری وایی

څه حاجت دى بیا خفګان زما په قبر

په ژوندون یی زما هیڅ ونکړو قدر

اوس ولاړ دى حق حیران زما په قبر 

غربیه تا ته وایم

غربیه تا ته وایم

                                                              منصور

داوطن د یرغلګروکلی ندی

دا دغرب دلنډه غرو کلی ندی

دلته هرسړی کږه پګړی تړلی

دسر ټیټو ځناورو کلی ندی

دایمان په وسله هرڅوک مجهزدی

دا دی کروز او دکلستروکلی ندی

ستا ګذارته ګوره هره سینه ډال ده

ای ظالمه دا زغرو کلی ندی

غرونه غرونه حوصلی لری داخلک

بی تکبیراوبی سنګرو کلی ندی

ورځ تر بلی د د سر زیان پکی ډیردی

څنګه! دا دزوره ورو کلی ندی؟

که خدا وکړل په ژړا ژړا به ولاړشی

دا دستا سی دسندرو کلی ندی

دبا زانو ښکار د اس په لکی نشی

د چرچڼو او کفترو کلی ندی

چی نه شرق منی نه غرب غواړی (منصوره)

چاویل دا دقلندرو کلی ندی؟

پشتو متلونه

الف :
ـ ابا اوبو یو وړ ، ویل ابا څه کوې چه غاړی غرونه ئې یو وړه .
ـ ابا مه ګوری ، خورجین ئې ګوری .
ـ اټنه وران سې چه امرالدین دی نارې کوی .
ـ اختر پټ مېړه نه دی .
ـ آخیر عمر د خوارۍ دی .
ـ ادب له بې ادبه زده کیږی .
ـ ادب له زخمه اخیستل کیږی .
ـ آدم خان دی په خیال ګوروان درغلی دی .
ـ ارزانه بې علته نه وی ګران بې حکمته .
ـ ارمان چی وروستی عقل لومړی وای .
ـ آره آره یوم پر غاړه .
ـ اړه په اړه خلاصیږی .
ـ ازمویلی څوک نه ازمویی .
ـ ازمیښت اول په کال وتلین و ، اوس دم په دمه دی . ( تلین دسالګری په معنی دی )
ـ آسان ئې نالول چونګوښو هم پښې پورته کړې .
ـ آسمان لیری ، ځمکه سخته .
ـ آسمان چی ټیټیږی ، دومره نه اوریږی .
ـ آسمان چی وریځی ښوروی باران به وکی ، کونډه چی سترګی توروی مېړه به وکی .
ـ آس ششنی ، خر رایی ، عاتره نوری بلاوی وایی .
ـ آس که ټکنی دی میدان لڼد دی .
ـ آس ئې و هغو ته ورکړ چی د تانګ د ټرلونه وه .
ـ آس ئې په سوو ګټی ، مړونه ئې په خولو ګټی .
ـ آس دبله ، غمچینه د ځنګله چی دی ئې تیز نه کړی نو بې څوک تیزوی .
ـ اشه ښه ده که ګله ؟ مه یوه وینی مه بله .
ـ اشه اشه بابا اشه ، قاضی غلام غوندی مریی لرې .
ـ اصیل په ګدله کی ، کم اصل په ګزبره کی .
ـ اصیل ته اشارت ، کم اصل ته لغت .
ـ اصیل خطا نه لری ، کم اصل وفا نه لری .
ـ اصیل خوری نه خاوری کیږی .
ـ اصیل کوټور ، کم اصل څپړور.
ـ اصیل په جنډه کالو کی هم معلومیږی .
ـ اصیله ځان دی کچه کی ، چی پرتوګ دی الچه کی .
ـ اصیل نه ورکیږی .
ـ اصیل بې بها وی ، کم اصل بې بها وی .
ـ آغا کور نسته د بی بی څخه بېره نسته .
ـ الم نشرح هغه الم نشرح ده ، خوله د ملا عثمان غواړی .
ـ اګر و اګر سره ورته دی .
ـ امانت مځکه نه خیانتو ی.
ـ آموخته خور بلا خور .
ـ آموخته خور ښه دی که میراث خور ؟ ویل اموخته خور .
ـ امیر ئې ورکوی ، شېخ میر ئې نه ورکوی .
ـ انا مړه سول ـ تبه ئې وشلېده .
ـ انسان تابع د احسان دی .
ـ انسان تر کاڼی سخت تر ګل نازک دی .
ـ انسان نه دی ، هغه چی د حیوان څخه ګیله کوی .
ـ اوبو اخیستی زګ ته لاس اچوی .
ـ اوبه په ډانګ نه بېلیږی .
ـ اوبه چی تر سر تېری سی څه یو نیزه څه دوې .
ـ اوبه چی تر غاړ ی ورسیږی ، زوی تر پښو لاندی کیږی .
ـ اوبه په کمزوری ورخ ماتیږی .
ـ اوبه د سر دپاله خړیږی .
ـ اورته خپل او پردی یو دی .
ـ اوربشی څه په ځمکه کی څه په جوال کی ؟ .
ـ اوربشی که سل منه دروپۍ شی ، دخره پکښی یو لپه ده .
ـ اور له خپلی لمنی بلیږی .
ـ اور او اوبه نه سره یوځای کیږی .
ـ اور او پنبه نه سره یو ځای کیږی .
ـ اوړه په اوړه ، منت ئې پر څه ؟ .
ـ اوړه یو موټ نه لری ، تنور ئې پر بام جوړ کړی .
ـ اوړه ئې د میچنی ، زامن ئې د چخنی .
ـ اوړه ئې یوـت نشته شل ئې تنورنه دی .
ـ اوسپنه په اوسپنه ماتیږی ږ
ـ اوس دی ویښی کړې چی د ماشو پر وړ دی وخوړ .
ـ اوښان سره کارېدله ګېډړه هم ځغاسته چی بې پرسی ده .
ـ اوښان نه ژاړی بارونه ژاړی .
ـ اوښ په غلبېل نه دریږی .
٦٧ـ اوښ په خپلو متیازو کی ګوډیږی .
ـ اوښ په سر باری نه درنیږی .
ـ اوښ تر پله لاندی نه سی پوټېدلای .
ـ اوښ ته ئې ویل الغبندی وکه ، ده ویل په کمو لاسو .
ـ اوښه ، هر څه دی بې هوښه .
ـ اوښ ته ئې ویل! لوړ دی خوښ دی که ځوړ ؟ ده ویل دریم ئې هم بد دی چی خټی دی .
ـ اوښ ته ئې ویل لوبی وکه ، ده جړونګان له بېخه وکښه .
ـ اوښ ته ئې ویل دا مغزی دی ولی کوږ دی ؟ ده ویل کم ځای می سم دی .
ـ اوښ دی اوسار کئ نو دی پلار کئ ـ اوښ چی ئې نته کی نو ئې اور ته کی .
ـ اوښ چی لوی بار وړی خوارک ئې ځوز دی.
ـ اوګره په تلوار نه سړیږی .
ـ اوګره ځینی توې سوله ، ویل په نصیب می نه وه .
ـ اول اتام پسې کلام .
ـ اول ځان پسې جهان .
ـ اول حق د ګاونډی دی .
ـ اول زده کړه ، بیا کوزده کړه .
ـ اول سلام پسې کلام .
ـ اول کوه احتیاط ، اوستری مه کوه پسات .
ـ اول مړانه په سیالی وه ، اوس سپیتانه په سیالی ده .
ـ اول می نه خوړی هزارسلاخی ، اوس دخوارپلاومحتاج یم . (هزارسلاخی یو ډول ډوډۍ ده چی وېشلې هم بولی )
ـ ایلچی ته نه بند شته نه زندان

ـ اوښ پۀ بډه نه وهل کېږی .
ـ اختر څۀ پټ مېړۀ نه دی چې تېر به شی .
ـ اول ځان پسې جهان .
ـ اوبۀ پۀ ډانګ نه بېلېږی .
ـ ازمویلی بیا مه ازمویه .
ـ اوښ لیدلی ، نه لیولی .
ـ انسان له ختا سره ملګری دی .
ـ اور ته خپل او پردی یو دی .
ـ اول زده کړه ،بیا کوزده کړه
ـ اوبۀ هم د لوښی پر مخ څښلې کېږی .
ـ اور ته راغلی د کور څښتن شو .


ب:
ـ بابا حلاله ، پوخۍ مه حلاله .
ـ بابا دی خدای وبخښی مګر د سهار په لمانځه کی سُست و .
ـ بابا ګیلې کوی ، ادې پېرې کوی .
ـ پاچهان چی د اوګرې پېروی خوری وس ئې رسیږی .
ـ پاچهی پاچهانو لره ښایی ، لویی خدای ( ج) لره .
ـ باران پر تېر اوسو ، خره ئې د لړموړی یو وړه .
ـ بارونه ئې تړل ، اوښانو ژړل .
ـ بار ئې په شا نه شو وړای ، یو لرګی ئې بل پر کښییود.
ـ باغ که باغوان لری ، چغال هم خدای لری .
ـ باغ که خراپوې ، الو پکښی ږده .
ـ باغ چی پوخ سی باغوان کوږ سی .
ـ بام ئې لوړ ، کور ېې ډګر .
ـ بخت چی کوټه سی پاچهان ټکری خوری .
ـ بخت په ټنده دی نه په منډه .
ـ بد بانجڼ افت نه لری .
ـ بد په بلا اخته ښه دی .
ـ بد په سلام نه ورکیږی .
ـ بد تربور په بد ځای کی په کاریږی .
ـ بد مه راسره کوه ښه دی نه غواړمه .
ـ بد مه کوه بد به نه وینې !
ـ بده ماندینه تنګه موچڼه ده .
ـ بدی چی نه کړای بدی چاری ، بدی به چا واژه پر لاری .
ـ برج دی تر اسمانه ، سپی دی له لوږی مری .
ـ برخی ټولی ازلی دی نه په زور نه په سیالی دی .
ـ برخی وېشه مړونه ګوره .
ـ بزه په خپل ښکر نه درنیږی .
ـ بشره د انسان خوی د شیطان .
ـ بلا بیده ښه وی نه ویښه .
ـ بلا د هغه پاڅی، چی ئې ګړنګ په برېتو څاڅی .
ـ بلا پر بلا واوښته . بلا یو څه لاندی واوښته .
ـ بل ته کوهی مه کینه ، چی خپله پکښی لوېږې .
ـ بلخه بې تمیزه ، لالی راغی بې کمیسه .
ـ بللی خور ولی .
ـ بل من چپه شو .
ـ بنده اریان خدای پر مهربان .
ـ بنده راسه د خدای خپل سه ، لکه پر ځان داسی پر بل سه .
ـ بنده چی داد کی نو بې یاد کی ، الله چی یاد کی نو بې ښاد کی .
ـ بنده لیری موښلولې ، مرګ لار ورته نیولې .
ـ بنده و خپل عمل .
ـ بنده وتړل بارونه ، خدای کوله خپل کارونه .
ـ بوچ د اختر خلاص دی .
ـ بې دولتی د نفغقه خیژی .
ـ بیده بل بیده نسی ویښولای .
ـ بې زحمته راحت نشته
ـ بېزاره دی له خیره یم ، سپی دی در ګرځوه .
ـ بیزی په بد راضی .
ـ بې ښځی سړی ښه دی نه په کور کی همېش جنګ .
ـ بیعقل ته ئې ویل چی ونه دی په کونه کی شنه سول ، ده ویل ښه دی تر سیوری لاندی بې ناست یم
ـ بې عقل دونه په بل نه کوی لکه په ځان .
ـ بې ګودره کی ګیډیږی ، خود بې سین وړی .
ـ بې ما دی شل نه کړه

ـ بې چرګه به هم سباشی .
ـ بازخانه له بازه نه خالی کېږی .
ـ بې عمله علم ،د بې مېوې ونې پۀ څېر وی .
ـ بې قامه مقام نسته .
ـ بې وسی دؤسی نه ده .
ـ بخت یا پۀ کمڅۍ دی یا پۀ کوټۍ .
ـ برج مې جوړاوۀ ، را څه کدانه سوه .
ـ بې زحمته راحت نسته .