(د ناوې بنګړی) پرلپسی ۱۵ برخه

 

پوروړى

سویتوزاز کوروچ/هرزوګوینا ما له هغه سره د سفر پر مهال و پېژندل، موږ دواړو په یوه سراى کی شپه تېره کړه او منزل مو هم یو و، هغه د هیواد یو نامتو سړى و، ما له هغه سره په دې ملګرۍ ویاړ احساساوه، د هغه نوم په ټوله هرزیګوینا کی انګازه کېده.موږ دواړو څنګ پر څنګ سفر کاوه زه پر یوه غوره آس سپور وم، د آس د غوره والی دلیل دا و، چی زه هغه څو ځلی غورځولى وم او عموماً ما هغه آس ډېر غورځوی چی ډېر غوره وی، زما آس په داسی حال کی چی سینه یې له غروره را ایستلې وه او غاړه یې آسمان ته نیولې وه، په شاهانه پرتم سره تګ کاوه.زما د سفر ملګرى په پیل کی ډېر چوپ و، هغه پر خپله سپینه آسپه سپور و، او څلور پنځه نور باری آسونه هم ورسره وو، پر هغوئ توبرې پرتې وې خو بار پرې نه و.هغه یو ځواکمن سړى و، جګه ونه آرته سینه یې لرله، سره له دې چی هغه په عمر پوخ و، خو روغتیا یې حالت یې بیا هم حیرانوونکى و، هر چا به په آسانۍ سره دا اټکل کاوه چی په زلمیتوب کی به هغه څومره شاړ پاړ و، هغه خپلی دودیزی جامې اغوستی وې، چی ښکلی طلایی تڼۍ په کی ټگک وهل شوی وې او پر تندی یې یو برېښېدونکى ورېگښمین دسمال تړلى و، د دسمال څنډو له دواړو خواوو د هغه پر سینه ټالونه خوړل، د هغه کړه وړه، جامې او دبدبه دا هرڅه دومره په زړه پوری وو، چی سره له دې چی ما غوښتل ورته وګورم، ورته کتلاى می نه شول، د هغه د دبدبې له امله ما له هغه سره په خبرو کی شرم احساساوه.د هغه نوم "ډیکو مراووچ" و، د هغه په اړه ډول، ډول کیسې مشهوری وې، د مېړانی او ځیرکتیا یې خورا زیاته انګازه خپره وه، هغه د خپلی قانون ماتوونکی مبارزې له امله تر لیری، لیری پېژندل کېدى، هغه یو ډېر ځیرک سړى و، د هرزیګوینا یوه لویه سیمه یې په وېره کی اچولې وه، موږ دواړو د نابلدو غوندی په چوپه خوله سفر کاوه، دې چوپتیا زه ډېر ځورولم، د چوپتیا د ماتولو لپاره ما له هغه څخه وپوښتل:
"وروره! له تا سره دا دومره آسونه د څه لپاره دی؟ پر دوى خو کوم بار هم نه شته"
"شیان می ښار ته وړی و او اوس له هغه ځایه تش را روان یم"
"شیان دی د یو چا لپاره وړی وو، که سوداګری کوې؟"هغه ماته رډو رډ وکتل، لکه زما پوښتنی چی خوند ورنه کړ، زه ډېر پریشانه شوم، څو شېبې وروسته هغه ځواب راکړ:
"ما دغه شیان د ارواښاد علی میویاګچ د کورنۍ لپاره وړی وو"ما په حیرانتیا هغه ته وکتل، ځکه علی میویاګچ د هغه د دښمن نوم و، زما له خولې څخه بې واکه ووتل:
"ته د هغه کورنۍ ته د سامان وړلو لپاره ورغلى وې؟!"
"هو! ځکه چی زه د علی میویاګچ پوروړى یم او د هغه د یوه درانه پور تر پېټی لاندی یم"هغه سر ټیټ کړ او آسپه یې پر غاړه په چلاخه ووهله، آسپه له مخکی لا تېزه روانه وه، اوس نو هغه د برېښنا په سرعت سره پر مخ ولاړه، په ما کی د نورو پوښتنو توان نه و، د آس جلو می ایله پرېښود، او په داسی حال کی چی سندره می زمزمه کوله، له هغه سره څنګ پر څنګ روان شوم، اوس می یاد نه دی، چی ما کومه سندره زمزمه کوله، لکه چی زما سندری خوند ورکړ، هغه تګ ورو کړ او ماته په ځیر سره غوږ شو.
"په لوړ آواز ووایه"هغه له ما څخه غوښتنه وکړه، ما هم سندره اوچته کړه، هغه پر تندی تړلى دسمال سست کړ، دسمال یې په غاړه کی را ولوېد، "ډیکو" زما له سندری سره په خوند، خوند سر ښوراوه، لږ وروسته زه چوپ شوم، هغه را باندی ږغ کړل:
"وړاندی پسې ووایه"
"نوره می نه ده یاده"لکه چی زما ځواب هغه ته خوند ورنه کړ، هغه یو ځل بیا مخکی شو.ناڅاپه هغه آسپه وګرځوله او پونده یې کړه، اوس نو د هغه مخ له سړک څخه لاندی د ونو پر لوری و، ما ورڅخه وپوښتل:
"چیری روان یې؟"
"تر دا ونو لاندی به لږ دمه وکړو"زه هم په هغه پسی ورغلم، ونو ته چی ورسېدو، آسونه مو څر ته ایله کړل او او تر یوې شنې ونی لاندی کښېنستو، سګریټ مو ولګول، شاوخوا چوپه چوپتیا وه، یوازی د آسونو د زامو خرپى او لیری د چارتراشو ږغ و، چی زموږ غوږونو ته را تلى، لږ وروسته ما له هغه څخه و پوښتل:
"ته د علی کله پوروړى شوې؟"هغه ژوره ساه واخیسته او لاس یې وغورځاوه:
"ډېر وخت کیږی"په حیرانتیا سره می له هغه څه وپوښتل:
"ډېر وخت کیږی او پور لا پرې شوى نه دى؟"
"هو! د دې پور پرې کول ډېر وخت غواړی"هغه له خولې څخه د لوګی یو څو خوړسکی په هوا کی خوشی کړې، ماته یې وکتل او بیا په داسی حال کی چی په هوا کی یې تش نظر ځغلاوه، وویل:
"دا یوه اوږډه کیسه ده، ملګرې! او زما لپاره ډېره دردوونکې ده"په ډېر خواست می ورته وویل:
"ماته خو به یې کوې؟"هغه زما له هیلی اغېزمن شو او په خواشینۍ سره یې وویل:
"په اورېدو به یې څه وکړې؟"ما ټینګار وکړ:
"که مناسبه وی نو..."د هغه ږغ داسی ښکارېدى، لکه له یو لیری ځاى څخه چی راتلى، هغه وویل:
"تا ته به څرګنده وی، چی د ترکی واکمنو ظلم او تېری زه دې ته اړ کړم، چی داړه مار شم، موږ سربیان د ترکانو په واکمنۍ کی اړ وو، چی په خپله خاوره کی د نورو تر ظلم او جبر لاندی ژوند وکړو، موږ ته هیڅ انسانی حقوق را په برخه نه وو، آخر یو قوم او یا یو کس تر څو پوری د نورو تېرى و زغمی؟ هر ترک ته سر ټیټول او د هغه غلامی کول، زموږ لپاره ورځ په ورځ ناشونی کېدل، زه زلمى وم، هغه مهال په سربیانو کی د ترکانو پر خلاف اور مخ په زیاتېدو و، زما رنګه څو نور سرتیری هم وو، د مبارزې یووالی موږ سره یو ځاى کړی و، موږ به هر وخت له ترکانو څخه د کسات اخیستلو او د هغوى د خوږولو خبری کولې، موږ یوازی شپږ کسه وو، چی وسله مو واخیسته او په ځنګله کی پټ شوو، له ځنګله څخه به موږ په ترکانو پسې سترګی وړلې، چی څنګه به مو چانس برابر شو، نو پر هغوى به مو یرغل کاوه، فکر نه کوم چی داسی ورځ دی راغلې وی، چی موږ دی ترکانو ته په یو ډول نه یو ډول زیان نه وی رسولى، ورو، ورو زموږ انډیوالان ډېرېدل، چی څومره انډیوالان ډېرېدل هغومره زموږ حوصله لوړېدل، یوه ورځ د دې لپاره چی زوړ پور مو پرې کړى وی، د "علی میویاګچ" پر کور مو یرغل وروړ، موږ ته معلومه نه وه چی علی میویاګچ د سیمی تر ټولو یاغی ترک دى او ټول شتمن ترکان د هغه ملاتړ کوی، په دې یرغل کی د هغه د کورنۍ درې کسان ووژل شول، خو هغه خپله بریالى شو، چی ځان ژوندى وباسی، موږ هغه ډېر ولټاوه، خو پیدا مو نه کړ، موږ د هغه کور ولوټه او له لوټل شویو شیانو څخه ډک موټرونه مو خپل ځاى ته ولېږل.دا یرغل زموږ لپاره ډېر ګران پرېوت، علی میویاګچ تر موږ څو چنده ډیر جنګیالی را ټول کړل او په موږ پسې راغى، هغه موږ دې ته اړکړو چی په ځنګله او غرونو کی له ډېرو ځایونو په شا شو، موږ چی هر څومره په شا تلو، هغوئ په موږ پسې راتلل، په تېښته، تېښته کی موږ هغو غرنیو برخو ته ورسېدو، چیری چی غرڅنۍ هم نه تلې، علی او د هغه ملګری په موږ پسې را راوان وو، نور نو له دې پرته بله چاره نه وه، چی له دښمن سره د مرګ تر ګړیه و جنګېږو، د علی غوسه لوړه وه هغه له هر لوری موږ محاصره کړی وو، له موږ سره نور نه د خوړلو لپاره څه و او نه هم د څښلو لپاره، موږ له لوږی تندی او ستړیا څخه بې حاله وو او نور له ژونده نهلی شوی وو، په هیچا کی دومره همت نه وو چی د دښمن محاصره ماته کړی او ځان و باسی، موږ ټولو د مرګ تمه کوله، له ډېر چورت وروسته ما دا پرېکړه وکړه، چی باید موږ خپله وړاندی ورشو او پر دښمن برید وکړو، ما خپلو ملګرو ته وویل:وروڼو! موږ له هری خوا محاصره یو، غله او دانه هم را سره نه شته، آیا دا به ښه نه وی چی موږ خپل وار د مخه کړو او پر دښمن باندی د ټکی غوندو ور پرېرزو، یا د مېړنیو غوندی سرونه ورکړو؟ مرو خو هسی هم، نو ولی یو څو ترکان له تېغه تېر نه کړو، که چیری بخت یاری وکړه نو دا به زموږ لپاره یو ستر ویاړ وی.ملګری زما په مشورې را سره سلا شول، تر ټولو مخکی زه په داسی حال کی چی ټوپک می ښوراوه، له سمڅی را ووتم زما په تقلید نور ملګری هم را ووتل، ترکانو سملاسی پر موږ د ګولیو باران جوړ کړ، ما خپل دوه ملګری ولیدل چی ولوېدل، د تېښتی چانس نه وو زه په داسی حال کی چی ګولۍ می اورولې، مخ په وړاندی تلم، ملګری هم را سره وو سترګی می له وینو ډکی وې، هـیڅ می نه لیدل، ناڅاپه می پر شا یو کلک ګوزار احساس کړ، ورېږدېدلم، هوښ او حواس می له لاسه ورکړل.زه چی په هوښ کی راغلم نو ځان می د علی میویاګچ په کور کی و موند، زه پر یوه نرم بستر پروت وم او د علی په ګډون څو نور ترکان پر ما را ټول وو، ما چی سترګی خلاصی کړې، نو علی راټیټ شو، زما لاس یې په لاس کی ونیو.هغه په نرمه لهجه را څخه و پوښتل:
"څه احساسوې؟"ما هڅه وکړه چی کښېنم خو د دردنو شدت کښېگناستو ته نه پرې ښودم، داسی می محسوسه کړه، لکه په ملا کی چی می د دویم ځل لپاره ګولۍ و لګېده، له دې سره یو ځل بیا بې سده شوم.پوره یوه میاشت ما له مگرګ سره ډغری ووهلې، علی د یوې شېبې لپاره هم زه له پامه وا نه چولم، هغه په پوره پاملرنه او زیار سره زما پالنه کوله، هغه په خپل لاس زما ټپ مینځه او پټۍ کاوه یی، په خپل لاس یې ماته ډوډۍ راکوله، که به ما لږه ډوډۍ خوړه نو هغه به په ټینګار په ما نوره خوړله، ډېر کله به هغه زما سر پر خپلو زنګنو کښېښود او زما په وېښتانو کی به یې ورو، ورو ګوتی را تېرولی، تر څو چی ماته به خوب راغى.د هغه د دې زیار او هڅو نتیجه دا شوه، چی ما مرګ ته ماته ورکړه، بدن می په بېړه ځواکمنېده او ټپونه می سره ورتلل، تر دې چی یوه ورځ د دېوال په مرسته پر خپلو پښو و درېدم.علی هره ورځ د بڼ سیل را باندی کاوه، زه چی به کله ستړى شوم، نو هغه به د دمی لپاره تر یوې ونی لاندی کښېنولم، زما توان ورځ په ورځ ډېرېدى، کله چی یې زه ولیدم، چی مخ په جوړېدو یم، نو د علی په څېره کی خوښی په غوړېدو شوه، یوه ورځ هغه په خندا را څخه و پوښتل:
"څه حال دی دى؟ آیا دومره توان لرې چی منډه کړې او ټوپونه ووهې؟"
_"نه! اوس هم ځان لږ کمزورى احساسوم"هغه په داسی حال کی چی د ګوتو ټکان یې ایستل یوه زوروره خندا وکړه:
"ژر، ډېر ژر به بېخی جوړ شې"څو ورځی وروسته هغه خپله پوښتنه بیا تکرار کړه:
"څنګه اوس دی د منډو او ټوپ وهلو توان پیدا کړى دى؟"ما ځواب ورکړ:
"هڅه کوم"هغه یو لوری ته شو ما د علی په مخ کی ټوپ کړل، منډه می کړه او وغورځېدم، هغه له خوښۍ ډکه خندا وکړه او ویې ویل:
"د دې معنى دا ده چی ته یو مخ جوړ شوى یې"هغه زه په باغ کی پرېښودم او خپله کورته ننوت لږ وروسته چی بیرته را ووت، نو دوه ټوپکونه ورسره وو، نور د هغه د څېرې بڼه اوښتې وه او په سترګو کی یې د وږی پیشو غوندی ځلا وه:هغه په داسی حال کی چی ماته وړاندی راغى، وویل:
"ما ته د دې کړې چی ته پر خپلو پښو ودرېږې، اوس نو ته د پخوا غوندی تکړه یې لکه تر ټپی کېدو مخکی چی وې، اوس ته د دې توان لرې چی پور را ادا کړې، ته زما ډېر دروند پوروړى یې، د دریو کسانو پوروړى می یې و چی دوه پکی زما وروڼه وو"د هغه په سترګو کی وینی ډنډ شوې او کښته زامه یې و رېږدېدله.
"کله چی ته ولګېدې او بې هوښه زما په پښو کی پروت وې، نو ما هغه وخت ته ډېر آسانه وژلاى شوې، خو پر تش لاسی دښمن برید کول، د ترکانو دود نه دى، ما غوښتل چی ته روغ رمټ او غښتلى شې، نو بیا دی و وژنم، علی میویاګچ هیڅکله کوم مجبوره دښمن نه دى وژلى، ما کله کولاى شول، چی تا د بې هوښۍ په حالت کی ووژنم او پر خپله لمن داغ و لګوم"
"دا ټوپک هم زما د ټوپک غوندی دى، په دې کی هم زما د ټوپک غوندی ګولۍ شته، اوس به موږ دواړه ځنګله ته ولاړ شو او خپلی نښی به و ازمویو"زما د ژبی قلم مات شو، د پخوا غوندی له هغه سره ځوړند سر روان شوم، موږ ځنګله ته ورسېدو.هغه راته وویل:
"هملته و درېږه، چی چی ولاړ یې"او بیا مخامخ راته ودرېد.
"موږ دواړه به یو ځاى ډزی کوو"هغه ماته د جګړې چلونه را ښوول.له دې سره زما حواسو بېرته کار پیل کړ، ما ټوپک و غورځاوه او یو څنګ ته ودرېدم، علی راته وویل:
"آیا ته فکر کوې چی زه به له یوه لوری ډزی وکړم؟ او نړۍ به می پر مخ را تو کړی، چی ما یو تش لاسى دښمن و واژه، په غور واوره ته به هغه څه کوې، چی زه درته وایم، زه د دې مقابلې د پرېښوولو هـیڅ نیت نه لرم او نه هم له سیالۍ وروسته پرتا برید کوم"د هغه پر شونډو د بری موسکا خپره وه او زه غلى ولاړ وم.هغه چیغه کړه:
"ټوپک واخله! کنه نو بیا دی موږک ګڼم"زه ټیټ شوم، ټوپک می له مځکی را پورته کړ:
"دې لوری ته وګړځه"زه د هغه له امر سره سم وګرځېدم:
"ما ته نښه جوړه کړه!"ما هغسی وکړل، هغه هم د ټوپک خوله زما پر لوری کړه، هغه ډز وکړ ګولۍ په ځنګله کی تېره شوه اولیری انګازه شوه، زما یاد نه دی، چی ما ډز وکړ که نه، خو یوازی دومره می ولیدل چی هغه لړزېدلى پر مځکه ولوېد، زه په ویر او غم کی ډوب د هغه لوری ته ورغلم او هغه ته نژدې پر مځکه کښېناستم، ارمان چی هغه ختم شوى وو.له هغې ورځی راهیسی زه د هغه کورنۍ ته اوړه، ترکاری او نور شیان ور وړم، پردې سربېره میږی او وزې هم د دې لپاره و وړم چی هغوئ خپلی اړتیاوی ور باندی پوره کړی"ډیکومراووچ خپله کیسه بس کړه سر یې ځوړند کړ او د مځکی په توږلو یې پیل وکړ ما هغه ته وکتل، هغه د اوښکو د درولو ناکامه هڅه کوله، خو اوښکی یې په پرله پسې ډول تویېدلې او پر اننګو یې بهېدلې.

(د ناوې بنګړی) پرلپسی ۱۴ برخه

 

پرښته

ایاز قادری/پاکستان
کله چی هغه کور ته بېرته راستنېدى، نو شپه پخه شوې وه، وریځ په اسمان کی د شیطانی ارواه غوندی دوری هوری کېده، د ورځی د باران له امله کوڅه ټوله خټی شوې وه، کوڅه چارچاپېره چټلیو پر سر اخیستې وه او د بد بویی خوړسکی ځینې پورته کېدې، د ښاروالۍ له لوری ایښول شوو ګروپونو چی د هوا د څپو له امله یې رڼا تېزېده او خامېده، سترګکونه وهل.په کوڅه کی هر لور ته چوپتیا خپره وه، لکه د مرګ پرښته چی همدا اوس راغلې وه، ګرځېدلې وه او تللې وه، له ښایسته ځنډ وروسته به د یو کوچنی د ژړا ږغ او یا هم د یو سپی د غپا ږغ راغى او بېرته به چوپتیا خپره شوه.هغه خپل بدن ته وکتل چی د بېلا بېلو ناروغیو له امله دومره کمزورى شوى و چی نه مړ اونه هم ژوندى ښکارېدى، بس د هډوکو یو غالب و، بلکی همداسی لکه له ډاکټرانو سره چی د زدهکړی لپاره وی، هغه خپل جېب ته وکتل چی دوې "انې" په کی شرنګېدې، د هغه پر شونډو مسکا خپره شوه، داسی مسکا چی ناپایه درد او خوږ په کی نغښتى و، "د ټولی ورځی مزدوری یوازی څلور انې!" هغه په خورا کرکه له ځان سره وبوڼېد او چوپ شو، همدا یې هم لکه په خیرات کی چی یې ور کړی وې.هغه یې له فابریکې پسې اخیستى و، له هغې فابریکې چی د هغه نیکه د مرګ تر ګړیه کار په کی کړى و، او پلار یې تر یوې پټې لاندی کېدو له امله ځان په کی شهید کړى و، بله لا دا چی هغه هم له کوچنیوالی کار په کی شروع کړى و، خو بیا یې هم یوازی د دې لپاره پسې اخیستى و چی هغه ناجوړه و او نور په فابریکه کی د هغه اړتیا نه وه .یو وخت داسی هم و چی هغه په مزدورانو کی ډېر مهم ګڼل کېدى او نورو مزدورانو به په کار کی د هغه تقلید کاوه، د فابریکې مالک به خوشحاله و او هغه ته به یې شاباسى ورکاوه، هغه وخت به له سهاره تر ماښامه د کار کولو درې څلور روپۍ په لاس ورتلې، خو اوس... اوس هغه یو ژوندى مړى و، داسی لکه قبر چی یې سورى کړى و او دې دنیا ته ورڅخه راوتلى و، خلکو چی به هغه ته وکتل نو وېرېدل به.نه وروره! نه، ته د مزدورۍ نه یې، نه وروره ته بورۍ نشې پورته کولاى، نه صاحبه نه، ته د بار د پورته کولو نه یې، اخیر هغه څه وکړی، هغه څه کولاى شی؟ داسی هیڅ انسان نه و چی پر هغه یې زړه سوځلى واى او ورته ویلی یې واى، چی راشه وروره راشه، دا بار پورته کړه!هغه له سهاره تر ماښامه پر کارځایونو وګرځېد، خو هیڅ هم لاس ته ورنه غله، یوازی څلور انې یې پیدا کړی وې، له هغوئ څخه یې هم په دوو انو یوه ډوډۍ اخیستې وه او پاته دوې انې یې د دې لپاره ساتلی وې چی که سبا مزدوری ورپیدا نشی نو وږى خو به نه پاتیږی.کله، کله به داسی وخت هم راتلى چی هغه او مور به یې څو، څو ورځی یوازی په اوبو ګذاره کوله، هغه دا هر څه د خپلی مور لپاره کول، د هغې مور لپاره چی د هغه ټوله شتمنی وه، که یې دغه مور نه واى نو ښایی هغه د دنیا له غمه بې غمه خپل څادر پر سر را کش کړى واى او کرار ویده شوى واى، ّان د قیامت په ورځ به هم چا نه واى راپورته کړى، د هغې مور لپاره چی د شپې راویښه شوې وه او د هغه خدمت یې کړى وو، چی له سهاره تر ماښامه یې مېچنی کړی وې خو د هغه اړتیاوی یې ور پوره کړی وې، چی په تش نس او لوږه یې وخت تېر کړى و خو هغه یې موړ ساتلى و، د هغې مور لپاره چی په سړو او تودو کی د هغه د ارام لپاره په بې غمه زړه ویده شوې نه وه، هر وخت یې د هغه خدمت کړى و، تر دې چی ناجوړه شوه، طبیبان راغلل خو بې ګټی، ډاکټرانو فیسونه واخیستل خو بې مانا، عامه روغتونونو هم په دې چی درملنه یې ناشونې ده، ځواب ورکړ، څه چی یې لرل هغه هم خلاصی شوې، په کور کی چی یې څه شیان لرل هغه یې هم یو په یو خرڅ کړل، ښایسته زمانه تېره شوه، خو د هغه مور روغه نشوه، بده یې لا دا چی هغه هم پسې ناروغه شو، مخکی چی څه په لاس ور تللې هغه به یې د مور پر دوا او ډوډۍ ورکولې خو اوس دومره څوک نه و چی هغه ته یې مزدوری ورکړې واى.پر آسمان وریځ خپره شوه، لکه د آسمان څښتن چی د نړیوالو پر خلاف دسیسه جوړوی، تالنده په وار، وار غړمبېده نرى، نرى باران هم شروع شو، هغه ورو غوندی کور ته ورننوت، ډېوه بله وه او د هغه نیم ژواندې مور د کوټې په کونج کی پرته وه، د زوى د ښکالو له اورېدو سره هغې د څه ویلو هڅه وکړه، خو د ټوخی له امله یې خبره په خوله کی وچه شوه او لږ وروسته چی څه آرامه شوه نو یې ورو وویل:
"زویه ډېر ناوخته نه شوې؟"بیا یوه شېبه چوپه شوه:
"زویه زما دوا؟" د مور سترګی د هغه پر څېره ښخی وې.
"موری!" خبره د هغه په ستونی کی بنده شوه.
"طبیب ویل دوا جوړه نه ده، سبا ته به انشاءالله جوړه شی"د دوا د نوم له اورېدو سره د هغه د مور څېره و غوړېده.
"زویه! تر داسی ژوند خو مرګ ښه دى، که زهر وی چی د ژوند له غمونو خلاصه شم"هغه ډوډۍ مور ته وروړه، مور یې یوه ګوله ځنی پرې کړه او پرېوته، تېز باد په چلېدو شو، باران هم ښه په شړپ په اورېدو شو، داسی ښکارېدل لکه د آسمان څخه چی ابشارونه را تویېږی.د هغه مور ټوله شپه اوږده، اوږده ساه شړله، ټگوخېدله او ځګېروى یې کاوه.ډېوه د باد د تندو څپو له امله پړکېده، هغه تر سر لاسونه لاندی کړل او پرېووت، خو خوب ورنه غى، سترګی یې همداسی رډی پاته شوې او د مور او ځان د ژوند او ناروغیو چورتونو په مخه کړ، هغه په دې نه پوهېدى چی که دا ژوند وی نو مرګ به څه وی؟
"دوا!" دوا به نو له کومه شی؟ دا عذاب به تر څو وی؟ د مور خبری د هغه په غوږونو کی انګازه شوې،"زویه! تر داسی ژوند خو مرګ ښه دى، که زهر وی چی له دې غمونو خلاصه شم" بیا هغه پر دا بل لټ واوښت.باران نور هم تېز شو، پړکېدلې ډېوه مړه شوه، خو د هغه سترګی لا ځلېدلې، له ښایسته ډېرو چورتونو وروسته یې آخیری د ټولو غمونو علاج پیدا کړ، د هغه سترګی یو دم د مور خواته واوښتې، مور یې له درده په ځگګېروی وه، د هغه له سترګو اوښکی توى شوې، لکه ویل چی یې، "مورجانی! له تا پرته په دې نړۍ کی نور زما څوک شته؟" چی کله سهار شو، نو هغه سملاسی له ښاره لیری هغه لور ته لاړ، چی زهرجن بوټی شنه وو، د دې بوټو د شیدو دوه درې څاڅکی د انسان د مرګ لپاره بس و، د دې زهرجن بوټی په لیدو به ځناورو لا له هغه لیری منډی وهلې، هغه له خپل جېبه ښیښه را وایسته او بوټی ته یې لاس ور اوږد کړ، هغه د خپلی مور څېره لیدله چی موسکۍ یې د هغه لور ته کتل، هغه تکان وخوړ او ښیښه یې له لاسه ولوېده، کله چی یې ښیښه بېرته را پورته کوله، نو له ځان سره یې بوڼکى شو: " اوه زه دا څه کوم؟!" د مور کمزورې غمځپلې او له ګونجو ډکه څېره یې یو ځل بیا تر سترګو تېره شوه،"زویه تر داسی ژوند خو مرګ ښه دى" او بیا یې د ډاکټرانو دا خبره په غوږنو گی را غبرګه شوه، "د دې ناروغۍ هیڅ علاج نه شته" هغه په پټو سترګو او لړزېدلو لاسونو ښیښه تر بوټی لاندی کړه، ښیښه ډکه شوه، د یوه ویران ژوند غوندی له غمونو ډکه، هغه به لا په انګړ کی پښه نه وه ایښې چی د مور ځګېروى یې بیا تر غوږ شو، د هغې له ټوخی ټول انګړ ویر په سر اخیستى و، د زوى په لیدو د هغې په څېره کی وینه و ځغلېده:
"زویه!"بیا لږ چوپ شوه:
"نن خو به دی دوا راوړې وی؟" هغه دېوال غوندی چوپ ولاړ و.بیا هغه مور ته نژدې ورغى، په غاړه کی ور ولوېد او په ژړا شو:
"هو، هو! نن می دوا راوړې..." سلګیو یې ږغ لاندی کړ، ساه یی لنډه، لنډه شوه، ښیښه یې ورو را وایسته، لاسونه یې ولړزېدل سترګو یې تور وخوړ، سر یې پرې وګرځېد، د زهرو څو څاڅکی یې په پیاله کی واچول، اوبه یې ورسره ګډی کړې او مور ته یې ورکړل، مور یې په یوه ساه ټول وڅښل او پر څېره یې موسکا خپره شوه:
"زویه! ته زما څومره خیال ساتې، زویه! ته پرښته یې پرښته!"هغه خپل سر د مور په غېږ کی کښېښود، مور یې ورو، ورو په وېښتانو کی ګوتی ورتېرولې، داسی لکه په ګوتو چی یې سر ور ږمنځاوه

(د ناوې بنګړی) پرلپسی ۱۳ برخه

 

د موچی لور

احمدندیم قاسمی/پاکستان دادا لا غړکه شاربله چی هغه بیا په داسی حال کی چی خاورینه پیاله یې په لاس کی وه، راغله د دې په لیدو چی تر اوسه یې کوچ نه دی ایستلی نو مستې به له کومه شی، زړه نا زړه چی بیرته لاړه شی که تم شی.
"عالا کښېنه" دادا ورته وویل:
"اوس یې در کوم... څنګه یې؟گ
"ښه یم"هغه چی ولاړه وه هملته کښېنسته.لږ ورسته دادا وویل:
"زه اوس کوچ ځینی را باسم بد یې مه ګڼه، که نیت بد نه وی هم نظر لګیږی، دا څوگ ورځی مخکی نورا د کوچ را ایستلو پر مهال لیدلې وم په دا سبا د چرګی د هګۍ غوندی کوچ ځینی ووتل، په دا بل سبا د مرغۍ د هګۍ غوندی، بیا چی می چرګی ته څو ورځی مرچ دود کړل نو نظر یې ولوېد.عالا سره کوچنۍ شوه.
"ترور جانی! کله نا کله زما هم نظر لګیږی، مخکی می ستا یو چینی ګلاس هم مات کړى و!"
"هو ریښتیا! دادا ته وریاد شول:
"تا ویل، اوف! ترورجانی څومره پاک خواپاکى دى، نظر پر ښویږی، او له دې سره همداسی ځاى پر ځاى شرنګ مات شو، زه حیرانه پاته شوم"بیا یې عالا وګواښله خو په دې ګواښ کی خښم نه و.
" ښه اوس هلته وګوره!"له دې سره هغه مسکۍ هغه لور ته تاو شوه او مخامخ یې وکتل، مخامخ زه ناست وه، زما په لیدو سملاسی هغې د پوړنی پلو پر سر را کش کړ او چی تر تندی یې را ورساوه نو یې وویل:
"دننه خو کوچنى خان نه دى ناست؟"
"وى! نو بل څوک دى؟" دادا وویل:
"برایی ماښام راغلى دى!"عالا پورته شوه تر دروازې راغله او ویې ویل:
"لیری دی وی له بلاوو، ګوښه دی وی له بلاوو"ما ورڅخه وپوښتل:
"عالا څنګه یې؟
"ښه یم!" هغې وویل او پر څېره یې شوخی وځلېده.
"مخکی می ونه پیژندلې، ما چی ویل یو کوچنى ناست دى برېتونه یې ایښی دی"دادا ته پر دې خندا ورغله...
"توبه می ده!" هغې وویل:
" بلا داسی خبری کوی چی څه... توبه می ده!"عالا په دالېز کی دا رنګه کښېناسته چی یوه پښه یې په کوټه کی او هغه بله یې له کوټې دباندی په انګړ وه، د ناستی دې انداز د هغې شنه پایڅه د لینګی تر نیمایی راورسوله، د هغې د خیرنو پښو په نسبت د هغې د لینګیو رنګ ډېر بېل و، دا لینګی ډېر موزون وو، یونانیانو چی د "وینس" د مجسمې کوم لینګی توږلی وو، تا به ویل هغه یې د عالا د لینګیو تر لیدو ورسته توږلی وو.
"عارف خانه! په مساپرۍ کی څه کوې؟"هغې له ما څخه دا رنګه وپوښتل لکه د کلی په یوه دېره کی چی ګپی ولی.هغې خپله خاورینه پیاله په یوه ګوته پرلپسې تاووله، ما وویل:
"مزدوری کوم پیسې ګټم!گ"
"ترورجانی ته څومره رالېږې؟"هغې له شوخۍ څخه په ډکه مسکا وپوښتل.
" ّانجلۍ!" دادا هغه ورټله.
"له همزولو هلکانو سره څوک داسی خبری نه کوی، ته تر ابده کوچنۍ نه یې، ایا تاته تر اوسه کوم چا دا نه دی درښودلی چی ته لویه شوې ېی؟"هغه په هغه دالېز کی ناسته د دادا لور ته ور تاو شوه، اوس نو د هغې دواړی پښې په انګړ کی وې او د وېښتانو یوه غنچه یوازی په په کوټه کی وه.هغې وویل:
"څوک یې راوښې، ترورجانی؟گ" چی مور او پلار می ژوندی واى نو راښولی به یې واى، د هغوئ خو خداى پاک(ج) ته د ورتلو دومره تلوار و چی زما له سره یې لاسونه پورته کول نو دومره یې هم ونه کتل چی یو څوک د دې نجلۍ پر سر لاس کښېږدی نو لاړ شی" د عالا ږغ اوښکو لاندی کړ، ما وویل:
"عالا! ستا مور خو پخوا مړه شوې وه، ایا ستا پلار هم ولاړ؟"دا ځل چی هغه را تاو شوه نو دواړی پښې یې په کوټه کی کښېښودې او ویې ویل:
"هو هغه هم ولاړ، چی زه هلک واى نو ښایی موچیتوب یې را ښودلى واى، خو هغه په ما یوازی ډوډۍ پخوله او اوبه یې را باندی را وړلې، اوس سره له دې چی زه د موچی لور یم، خپل بوټونه په بل ګنډم"دادا وویل:
"نو څه دی؟ ستا یوازی د بوټونو ګنډل نه دی زده، نور خو دی هر څه زده دی، پخپله خواری یې ګټې او خورې، ټول کلى ستا صفت کوی... واخله مستې واخله!"عالا چی دادا ته د خبرو په مهال ورګرځېدلې وه، ولاړه شوه او پیاله یې دادا ته نژدې کښېښوده، هغې د مستو پیاله واخیسته او روانه شوه، یو څو ګامه چی یې واخیستل نو یو دم بېرته ودرېده او له راګرځېدو سره یې وویل:
"ترورجانی! نن هم مېچنو ته راشم؟"
"راشه، راشه!" دادا وویل: هسی خو اوړه ډېر شته، لاکن د عارف د پلار تلین هم لیری نه دى، د څو بوریو اړتیا پیداکیږی، راشه!"
"ښه سمه ده! هغې وویل او بیا یې په تلو، تلو کی له ما څخه وپوښتل:
"عارف خانه! ته څو شپې همدلته یې؟"
"د پلار تر تلین پوری همدلته یم!"
"بیا خو ډیری ورځی دی!" هغې وویل.
* * *زه چی په کلی کی دوری هوری وګرځېدم او بېرته راغلم نو هغه په یوه کوټه کی ناسته وه مېچنی یې کولې، پوړنى یې له سر څخه ښویدلى و، ایله وېښتانو یې د مېچنو له هر څرخ سره د هغې څېره پټوله او لوڅوله، هغې یوه پښه پوره غزولې وه او شنه پایڅه یې تر زنګانه پوری پورته شوې وه، که دا رنګه لینګی پرې شی، په ښیښه کی واچول شی او کوټه په سینګار شی، څنګه به وی؟!ما اېخوا دېخوا وکتل چی دادا می نشوه تر سترګو نو د ګوتو پر سرو د کوټې تر وره پوری ورغلم، دا چی له وره څخه ورتلونکې رڼا یو دم لږ شوه نو هغې ژر شاته وکتل، مېچنی یې ودرولې، وېښتانو ته یې څنډ ورکړ، هغه یې سره را ټول کړل او پوړنى یې پر سر را کش کړ، خو غځولې پښه یې هغسی غځولې پرېښوده، بیا یې ورو، ورو د مېچنو په ګرځولو شروع وکړه او ماته همداسی کتلې پاته شوه.په دې وخت کی زما لمړى غبرګون دا و چی د یو موچی د لور سترګی دومره غټی باید نه واى، ځکه د غریبانو لپاره کوچنۍ، کوچنۍ سترګی بسنه کوی.دا چی د هغې پر څېره شوخی ښکارېده نو له دې وېری چی وار راباندی ونه کړی، ما له هغې څخه وپښتل:
"دادا چیری ده؟"هغې وویل:
"ته په ترورجانی پسې دلته راغلى وې؟"
"نو څه ستا لیدو ته راغلى وم؟گ" ماته د وار اخیستلو چانس په لاس راغى.هغې یوازی دومره وکړه چی غځولې پښه یې راټوله کړه او بیرته یې وغځوله، بیا چی یې څنګه خبری ته ځان جوړاوه ما ورڅخه وپوښتل:
"دادا چیری ده؟"
"همدلته په کور کی ده" هغې وویل:
" ستا د اکا لور ناجوړه وه، د هغې پوښتنی ته تللې ده!"ما وویل:
"ته چی دا مېچنی کوې د دې څومره مزدوری اخلې؟"
"د دوو ورځو اوړه راکوی!"د هغې په لهجه کی یو ډول لنډون و، نه پو هېږم چی ټوکی یې کولې که یې همدا لهجه وه.
" ّاښه چی دوې ورځی تېری شی نو بیا څه کوې؟"
"بیا راځم، د اوړ مېچنولو لپاره، د اوبو راوړلو لپاره او یا د چتونو د سپینولو لپاره"
"د چتونو د سپینولو لپاره؟" ایا ستا د چتونو سپینول هم زده دی؟"ما له هغې څخه رښتیا په حیرانتیا وپوښتل او هغې وویل:
"عارف خانه! زما څه نه دی زده؟ یوازی د بوټونو ګنډل می نه دی زده، نور می هرڅه زده دی"
"د مثال په ډول نور دی څه، څه زده دی؟"ما په شوخۍ ورڅخه وپوښتل:
"نور... ؟ نور... ؟"هغه نژدې وه چی یو څه راته ووایی خو چورتی غوندی شول او بیا یې وویل:
"هرڅه می زده دی ته به حیران پاته شې!"هغه ښه شېبه په مېچنو ګرځولو اخته شوه، لکه زه چی یې هېر شوم، بیا یې مېچنی ودرولې، ولاړه شوه او د وره لور ته راغله، زه چی یوې خوا ته شوم نو هغه دباندی ووتل او ویې ویل:
"تږې یم، د ترورجانی کټورى به ناپاکه شی، ماته په بدنۍ کی اوبه راکړه!"
"په همدې کټوری کی یې وڅښه!" ما ورته وویل او بیا می جدی ورته وویل:
"درواخله کټورى، اوبه په کی وڅښه!" د هغې مسکا څومره ګلابی وه، په ژوند کی په لمړی ځل پوه شو م چی مسکا هم رنګ لری، هغې چی اوبه وڅښلې نو د کټوری د منځلو لپاره یې په هغه کی لږی اوبه واچولې، ما ورته وویل:
"کټورى ډک کړه!"د هغې په زړه کی دا ور وګرځېدل چی زه غواړم چی کټورى ښه پرېولم خو چی کټورى ډک شو نو هغې زما لور ته وکتل، ما کټورى ورڅخه واخیست او خولې ته می یووړ.
"عارف خانه!"هغې په حیرانۍ او وېره وویل او وارخطا یې ماته وکتل، کله چی ما تش کټورى بېرته ورکاوه نو د هغې په سترګو کی اوښکی ځلېدې او پوړنى یې تر ځان داسی راتاو کړى و لکه لمانځه ته چی تللې وه.
* * *په کلی کی د پېغلی نجلۍ یو، یو ګام شمېرل کیږی، د هر کاته حساب یې نیول کیږی، ډېر ملګری ناست وو، د نجونو بحث شروع و، څوک له چا سره، څوک د چا پسې، څوک د تېښتی په تمه، څوک له دومره لاسونو وتلې چی په ځوانه ځوانی لا زړه شوې، ما ویل:
"یوه نجلۍ خو عالا هم ده، د نادر موچی لور؟"پر دې ټولو وخندل.
"هغه؟"هغوئ وویل:
"هغه د هیڅ کار نه ده، په کور، کور ګرځی خواری کاږی، پیسې ګټی، ښکلې ده خو په درد نه خوری، یو ځلی "بېګو برېتو" کار په درلودلى و، نو هغې ورته ویلی و چی زه د موچی لور یم، پوست درڅخه باسم!بېګو دومره خړ شوى و چی په هغه ّان مخامخ سلمانی ته ورغلى و او د برېتو څوکی یې پرې کړ وې!ټولو وخندل او تر ډېره یې خندل، ما وویل:
"که هغه دومره خواریکښه نجلۍ ده نو د هغې درناوى په کار دى!"یوه وویل:
"هغه خو درناوی ته هم څوک نه پرېږدی!"پر دې پر ټولو یو ځل بیا د خندا څپه راغله.بل وویل:ستاسو کره خو ډېر کار مار کوی، ته یې یوه ورځ درناوى وکړه بیا وګوره چی پوست دی درڅخه باسی که نه؟!"هغوئ بیا وخندل او له ما څخه هم د هغوئ په خندا کی ګډون وشو خو خپل ږغ می هیڅ ونه پېژاند بیخی لکه په تش صندوق کی چی شګی وکړپوې.زه چی کور ته بېرته راغلم نو هغه له کوره راوتله، څېره یې کټ مټ سور تبخى و، سترګی یې هم سرې وې، ما تکان وخوړ او ومی پوښتل:
"څه خبره ده عالا، ژاړې؟گ
هغې وخندل او په خندا یې وویل:
"ژاړم به ولی؟ زما دښمن دی وژاړی، اوس می مرچ کوټل، عارف خانه!"
"ته مرچ هم کوټلى شې؟" ما ورڅخه وپوښتل:
"یو کار داسی هم شته چی ستا دی نه وی زده؟ ته دومره ډېر کار ولی کوې، عالا؟"هغې وویل:
"پیسې ګټم، ته خو پوهېږې چی شتمن خلک نجونی رانیسی، له ما سره که پیسې وی نو هیڅوک به دومره توان ونه لری چی زما لور ته دی پورته وګوری، هیڅ څوک به ونشی کولاى!..."بیا هغه راغله، ماته یې نژدې په غوږ کی وویل:
"ما ستا لپاره ټوکر رانیولى دى پر هغه کار درته کوم!"
"دا ښه خبره نه ده!" ما غاو وکړ.
"ستا په پیسو رانیول شوی کالی به په ما خولې ولګوی!"
"زه کوم چاته وایم؟"هغې وویل:
"ته هم چاته مه وایه بیا خولې نه درلګوی!"بیا هغه ناڅاپه ووېرېده:
"وى! زه دی مړه شم، ترورجانی خو به نه وی اورېدلی؟"د ترورجانی له نامه سره زما هم پر بدن لړزه راغله، دننه می وکتل خو انګړ تش و، بیا چی راوګرځېدم او ومی کتل نو هغه تللې وه، سمه ده، ما سوج وکړ،ښه نجلۍ ده، مینه ناکه ده، شوخه ده،هرڅه ده خو د موچی لور ده او مشرانو ویلی دی، چی څوک پر لوړه ودری نو لاندی باید ونه ګوری، ولی چی توازن له منځه ځی او سړى لاندی راغورځی.
* * *د پلار د تلین په ورځ ټول کلى زموږ کور ته راغلى و، خو په دې ټوله ګڼه ګوڼه بیا هم د عالا منډی ترړی ښکاره وې، هغه د توتکۍ په څېر دلته هلته کېده، داسی ښکارېده چی که چیری دغه نجلۍ له دې ګڼی ګوڼی ووزی نو د تلین ټول نظم به له منځه لاړ شی او هر لوری ته به لوټ او تالان ګډ شی، هغه به د برقی برمې غوندی په ټوله ګڼه ګوڼه کی ننوته، لار به یې جوړوله او له درب سره به د دادا کوټې ته ننوتله، ور به یې بنداوه، له هغه ځایه به یې ښوونه اخیسته او بیا به یې په ګڼه ګوڼه کی هغه ډول لار جوړوله، د ماخوستن تر لمانځه پوری ټول کلی ډوډۍ خوړلې وه، تش دېګونه یو خوا ته شوی وو، نایی، میراثی او موچی هم رخصت شوی وو، د ټولی ورځی تر زوږ او غاو ورسته په کور کی یوه درنه چوپتیا خوره شوې وه، ما چی ورستى مېمله رخصت کړ او د دادا کوټې ته راغلم نو زما پوره باور و چی عالا به ناسته وی او د دادا پښې او لاسونه به ور چاپی کوی خو دادا یوازی ناسته وه، په ژوند کی په لمړی ځل پرته له دې چی د مور خیال وساتم، ما له هغې څخه وپوښتل:
"عالا چیری ده؟"عجیبه وه دادا له پوښتنی څخه حیرانه نشوه، هغې وویل:
"هغه نجلۍ الماس ده، زویه! الماس، نن خو زما سترګی، لاسونه او هر څه وه، د ټولی ورځی ستړې هلاک وه خو چی ډوډۍ ته کښېناسته یواځی څو ګولې یې وکړې او پورته شوه، تلله خو ما یې مخه ونیوه، دا دېګ می له وریجو ور ډک کړ او ورته ومی ویل چی له ځان سره یې یوسه، خو هغې ویل دا وریجی چی عارف خان خپله ماته راوړی ماته ښه خوند راکوی، نور یې ټول رخصت کړل خو زه یې ولا نه پوښتلم، زه یې نه وړم، هغې دا خبره په خندا وکړه خو هغې سم ویل، زویه! د کور ټول کار د هغې پر غاړه اخیستى و، تا چی ټول رخصتول هغه به دی هم رخصت کړې واى، که څه هم هغه په خندا ولاړه خو خندا د هغې عادت دى، زویه! د چا چی خندا عادت وی نو هغوئ چی ژاړی هم خاندی، په خوله خاندی خو په زړه ژاړی، تا هغه د موچی لور وبلل او درناوى دی یې ونه کړ، په داسی چال کی چی د هغې خپل ځان ته درنښت دى، د هغې دا درنښت وساته زویه! او ورشه هغې ته دا د وریجو دېګ خپله وروړه، لږ مخکی تللې ده، ویده شوې به لا نه وی، هسی هم سهار وختی ته روان یې، هغه به تا څه یاد کړی؟ ورشه"
* * *عالا د خپل کور لوى وره ته څېرمه پرته وه، زه چی نژدې ورغلم او ورو ږغ می پر وکړ، نو هغه داسی ناڅاپه وغورځېده او جګه ودرېده لکه هلته لنډ چی کومه چاودنه ورته شوې وی.
"عارف خانه!" هغې وویل او بیا یې له عادت سره سم وخندل او ویې ویل:
"د وریجو د راوړلو لپاره راته راغلى یې؟"ما وویل:
"هو، د وریجو د راوړلو لپاره درته راغلى یم"
"راوړه! هغې لاس راوړاندی کړ، ترورجانی به درته ویلی وی چی ما څه ورته ویلی وو"هغه مسکۍ شوه.
"هو! راته ویې ویل" ما ورته وویل.هغې دېګ واخیست پر کټ یې کښېښود او ویې ویل:
"چی خپل کور دی راکړى واى نو ډېر ښه خوند به یې کړى واى، خیر اوس یې هم ښه خوند وکړ"هیڅ نه پوهېدم چی څه ووایم اخیر می یوه خبره زهن ته راغله:
"سبا سهار زه بېرته ځم!"هغې وویل:
"هو خبره یم!"ما ورته وویل:
"چی خبره وې نو هلته زموږ په کور کی خو به لږ ماتله کېدې!"هغې وویل:
"ستا د قمیس اخری ټک پاته و، راغلم هغه می وکیښ، په بسته کی خو به دی ځاى وی؟ هو! رښتیا سهار خو به تر تمځاى پوری بسته هم زه درسره وړم، ترورجانی ویل؟"ما وویل:
"عالا! ته څه، څه کوې، مېچنی ته کوې، چتونه ته سپینوې، مرچ ته کوټې، له څا څخه دوه، دوه، درې، درې منګیه اوبه ته راوړې، د کور ټول کار ته کوې، ته له کومی خاوری جوړه یې، عالا؟"هغه چوپه ولاړه وه، بیا یې دوه ګامه واخیستل او ما ته دومره رانژدې شوه چی ما یې پر خپله غاړه د سا اخیستل حس کړل.
"زه نور هم ډېر څه کولاى شم، عارف خانه!"د هغې ږغ جنکار غوندی و.
_ ته څه خبر یې چی نور څه کولاى شم؟
لږ شېبه وروسته هغې وویل:
_ ته له ما وپوښته چی زه نور څه کولاى شم؟
ما د اول صنف د زده کونکی په څېر له هغې څخه وپوښتل:
"ته نور څه کولاى شې؟"
"زه مینه هم کولاى شم، عارف خانه!"هغې لکه د کایناتو یو پټ راز چی یې افشا کړ.